Destan Hakkında

İslamiyet’ten sonra meydana gelen ve ilk olan destan da bu hükümdarın İslâmiyet’i kabul ve yaymak için yaptığı mücadelelerin efsanelerle zenginleştirilerek anlatımıyla doğmuştur.

Bu destan “Tezkire-i Buğra Han” adlı yapıtta kayıtlı ve çeşitli el yazmaları olan, Satuk Buğra Han ’ın çeşitli yerlerdeki insanları Müslümanlığa çağırması ve savaşlarda ağzından ateş atarak imansızları yaktığı anlatılır.

Destanın Özeti

Günlerden bir gün Kaşkar hükümdarının oğlu oldu ve adına Buğra Han koydular. Buğra Han doğduğunda büyük depremler oldu,sular kurudu. Falcılar olaylara doğan çocuğun sebep olduğunu ve ilerde Müslüman olacağını söylediler ve öldürmek istediler. Fakat annesi onların yalan söylediğini şayet ilerde böyle bir şey olursa o zaman öldürülmesi gerektiğini söyleyerek Buğra Han’ı ölümden kurtardı.

On iki yaşına gelen Satuk Buğra Han bir gün arkadaşları ile ava çıktı ve bir tavşanın peşine takıldı gitti. O kadar daldı ki arkadaşlarını kaybetti. Bir süre daha tavşanı kovalayan Saltuk Han tavşanın şekil değiştirdiğini ve ihtiyar bir adam haline dönüştüğünü görünce onun Hızır (A.S.) olduğunu anlıyor. Verdiği öğütleri can sonuna kadar dinliyor.

Gel zaman git zaman Buğra Han’ın babası ölüyor ve adetlere göre annesi amcası ile evleniyor. Bunun üzeri Buğra Han amcasını İslam dinine davet ediyor ama amcası kabul etmiyor. Bunun üzerine yer yarılıyor ve amcası içine gömülüyor. Başka bir veliaht olmayınca hükümdar Saltuk Han oluyor ve ilk iş Türk ülkesinde İslamiyet’i yayıyor. Savaş esnasında ağzından ateşler çıkaran ve kılıcı tuttuğu yere kırk adım uzayan Buğra Han, her tarafa korku salmış ve doksan yaşına geldiğinde ülkesinde ki tüm Türkler Müslüman olmuş, Amuderya kıyılarından Kış Kezek tarafına ve Karakum’a kadar herkes İslam dinini seçmişti. Hatta yetmemiş Çin ile savaşa girmiş oraya kadar İslamiyet’i götürmüştü.

İslamiyet’i dört bir yana yayan Saltuk Buğra Han bir gün ilahi bir emir alarak Kaşkara döndü ve orada öldü. Han’ın dört kızından ikincisi olan Alanur, günlerden bir gün eve dönerken bir aslan görür ve korkarak bayılır. Ayıldığı zaman hamile olduğunu anlayan kız, ”Allah’ın Aslanı” olan HZ. Aliden dolayı çocuğuna Seyyid Ali Arslan Han adını verir.